Het Nobelprijstraject van het Vlaams Vredesinstituut
Het reglement van de Nobelprijs voor de Vrede voorziet een bijzondere plaats voor directeurs van wetenschappelijke vredesinstituten. Zij krijgen – net als bijvoorbeeld voormalige laureaten of staatshoofden – de kans om elk jaar een nominatie voor de Nobelprijs voor de Vrede in te dienen.
De komende jaren grijpt het Vlaams Vredesinstituut de uitreiking van de Nobelprijs voor de Vrede aan om – met lessenbundels en evenementen – samenwerkingen met het onderwijsveld op te zetten en vrede een plaats te geven binnen de vernieuwde curricula van de middelbare scholen.
Een nieuw lessenpakket
Sinds juli 2023 is er een kant- en-klaar lessenpakket beschikbaar rond de Nobelprijs voor de Vrede waar leerkrachten of workshopgevers onmiddellijk mee aan de slag kunnen. Het lessenpakket – dat bestaat uit een leerlingen- en leerkrachtenbundel – sluit aan bij een heel aantal nieuwe eindtermen en dit zowel in de doorstroom-, arbeidsmarkt- of dubbele finaliteit.
Het lessenpakket bestaat uit 15 activiteiten; een aantal activiteiten in deze bundel zijn nodig voor de logische opbouw van het project. Die vormen de basis. Samen opgeteld kom je daarmee aan twee lesuren. Andere activiteiten horen bij de uitbreiding. Die zijn aangeraden, maar kan je om praktische reden of tijdstekort laten vallen.
Het pakket is uitermate geschikt voor leerlingen van de derde graad (+16 jaar). Het is doorheen het hele schooljaar bruikbaar maar het sluit natuurlijk erg goed aan bij de actualiteit wanneer de winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede:
– bekend gemaakt wordt (in 2023 op 6 oktober).
– de prijs in ontvangst neemt (steeds in de maand december)
Interesse in dit lessenpakket? Vul dan snel onderstaand formulier in.
U ontvangt onmiddellijk een mail met alle onderdelen.
Leerlingen te gast in het Vlaams Parlement
Naast het ter beschikking stellen van een lessenpakket aan scholen en organisaties in heel Vlaanderen, verwelkomt het Vlaams Vredesinstituut elk jaar een of meerdere klassen in het Vlaams Parlement. Zij bepalen op één dag wie er dat jaar officieel door het Vlaams Vredesinstituut genomineerd zal worden.
Nils Duquet, directeur van het Vlaams Vredesinstituut: “ Jonge mensen krijgen door de oorlogen in bijvoorbeeld Gaza en Oekraïne bijna dagelijks beelden van verwoesting en verdriet voorgeschoteld. Dat kan leiden tot een gevoel van machteloosheid. Daar willen we tegenin gaan door leerlingen te inspireren om zelf na te denken over vrede en over mogelijkheden om alleen of met gelijkgezinden een verschil te maken in de wereld, dichtbij huis of veraf. Ons nominatietraject in het Vlaams Parlement leent zich daar perfect toe.”
Hieronder lees je meer over onze aanpak in het Vlaams Parlement in 2024, 2023, 2022 en 2021.
Heb je zelf interesse om met een klas naar het Vlaams Parlement te komen? Stuur dan een mailtje naar maarten.vanalstein@vlaamsparlement.be. Bekijk ook zeker even de videoverslagen van onze nominatiedagen.
2024
Op dinsdag 23 januari 2024 beslisten zeventig scholieren van het 5e en 6e jaar middelbaar onderwijs van Steinerschool De Es uit Antwerpen en van het Sint-Lievenscollege uit Gent over de nominatie van het Vlaams Vredesinstituut voor de Nobelprijs voor de Vrede 2024. Na verschillende overlegrondes op school en vandaag in het Vlaams Parlement kozen ze voor de minder gekende Italiaanse organisatie INTERSOS.
De scholieren kregen – alvorens uitgebreid te discussiëren en te stemmen over de nominatie – een rondleiding door het Vlaams Parlement. Meyrem Almaci, voorzitter van de Commissie Jeugd sprak hen kort toe en ze staken ook heel wat op over de oorlog in Oekraïne dankzij een vraaggesprek en presentatie van oorlogsjournalist Arnaud De Decker en een rechtstreekse verbinding met Roman Nekoliak die werkt voor het Oekraïense Center for Civil Liberties, een organisatie die de Nobelprijs voor de Vrede in 2022 won.
Bij de uiteindelijke stemming konden leerlingen kiezen uit een shortlist van kandidaten met daarop onder meer the Campaign to Stop Killer Robots, klimaat-en mensenrechtenactiviste Sumak Helena Gualinga (Ecuador) en de Parents Circle – Families Forum (PCFF), een gezamenlijke Israëlisch-Palestijnse organisatie van meer dan 600 families. Ze voegden ook zelf nog één kandidaat toe. Dat was Antonio Guterres, de negende Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties.. Uiteindelijk kreeg de Italiaanse hulporganisatie INTERSOS veruit de meeste stemmen van de leerlingen.
Nils Duquet, directeur van het Vlaams Vredesinstituut:.”Ik ben erg blij met de nominatie van INTERSOS. Het is een hulporganisatie die consequent de gewone burger centraal stelt bij oorlogsgeweld en bij rampen. Ze focussen op levensbelangrijke noden zoals onderdak, voedselvoorziening en proper water. Ook hun inzet in noodsituaties die veel minder de media halen, in Soedan of Niger bijvoorbeeld, vonden de scholieren – terecht – belangrijk.”
2023
Het traject #StemmenVoorVrede
In 2023 bepaalden leerlingen van het Atheneum Wispelberg (stedelijk onderwijs Gent), het Koninklijk Atheneum Antwerpen (GO!) en het Heilig Hart Instituut Heverlee (Katholiek Onderwijs Vlaanderen) samen welke persoon of organisatie door het Vlaams Vredesinstituut officieel genomineerd wordt voor de Nobelprijs Vrede. Net als vorig jaar kwamen zij daarvoor samen op een evenement in het Vlaams Parlement, op donderdag 26 januari 2023. Op die dag discussieerden ze niet alleen over wie genomineerd moest worden. Ze bezochten ook het Vlaams Parlement en leerden enkele razend interessante activisten beter kennen.
Om een zo onderbouwd mogelijke keuze te kunnen maken, konden de leerkrachten en leerlingen al vooraf aan de slag kunnen met een gloednieuwe werkbundel (opgesteld in samenwerking met Djapo VZW) waarin vrede en de Nobelprijs in al hun facetten aan bod komen.
Ze kregen – alvorens uitgebreid te discussiëren en vervolgens te stemmen over de nominatie – een rondleiding door het Vlaams Parlement, parlementsvoorzitter Liesbeth Homans sprak hen toe en ze staken ook heel wat op over zelf actie voeren tijdens een interactieve sessie met Mona Mir Sattari die actief is rond vrouwenrechten in Iran.
Bij de uiteindelijke stemming konden leerlingen kiezen uit een shortlist van kandidaten met daarop onder meer activisten uit Jemen, Uganda en Iran. Ze konden ook zelf kandidaten toevoegen aan de lijst. Uiteindelijk kreeg Anti-Slavery International, een inzending van het Koninklijk Atheneum van Antwerpen, veruit de meeste stemmen van de leerlingen. Anti-Slavery Int. zet zich wereldwijd in tegen moderne vormen van slavernij zoals de problematiek van kindslaven maar ook mensenhandel, gedwongen arbeid en gedwongen huwelijken. Anti-Slavery Int. was ook een van de eersten om misbruik van het ‘kafalah-systeem’ te onderzoeken. Door dat systeem bleken migranten in het Midden-Oosten, bijvoorbeeld in Qatar in het kader van de FIFA World Cup, uitgebuit te worden. Vandaag lijden bijna 50 miljoen mensen onder moderne vormen van slavernij.
Directeur Nils Duquet diende deze nominatie op 31 januari 2023 officieel in bij het Nobelprijscomité. Wie de Nobelprijs voor de Vrede uiteindelijk krijgt, beslist dit comité begin oktober.
2022
Het traject
In 2022 koos het Vlaams Vredesinstituut er voor om het nominatieproces in handen te geven van de leerlingen van het Atlascollege in Genk. In de maand januari herleidden zij tijdens hun lessen op school een longlist van 10 mogelijke kandidaten tot een shortlist van zes. Dat deden ze niet alleen door namen van een longlist te schrappen, ze voegden er ook nieuwe namen aan toe.
Op 27 januari 2022 zakten de scholieren voor de uiteindelijke beslissing naar het Vlaams Parlement af. Dat werd een bijzondere dag. Ze kregen- alvorens uitgebreid te discussiëren en vervolgens te stemmen over de nominatie – een rondleiding door het Vlaams Parlement, Karolien Grosemans, voorzitter van de commissie onderwijs van het Vlaams Parlement, sprak hen toe en ze staken ook heel wat op over vrede, geweldloosheid en persvrijheid tijdens workshops door VRT-journaliste Inge Vrancken, vredesactiviste Maud Martens van Vrede VZW en onderzoekers Maarten Van Alstein en Dennis Vanden Auweele van het Vlaams Vredesinstituut.
Na een dubbele stemronde werd COVAX uitgekozen als genomineerde. Directeur Nils Duquet zal deze nominatie nu onmiddellijk indienen bij het Nobelprijscomité. Wie de Nobelprijs voor de Vrede uiteindelijk krijgt, beslist dit comité begin oktober.
Waarom een nominatie voor COVAX?
Het doel van het door de Verenigde Naties gesteunde COVAX-programma is om tegen het eerste kwartaal van 2022 twee miljard dosissen van het COVID-19-vaccin beschikbaar te stellen aan alle landen wereldwijd, ongeacht hun eigen welvaart. COVAX is een internationaal partnerschap tussen vaccinatie-alliantie Gavi, de Coalition for Epidemic Preparedness Innovations (CEPI) en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) waaraan ook UNICEF meewerkt.
De leerlingen toonden zich overtuigd dat gezondheid een sleutelelement voor vrede is en dat iedereen ter wereld toegang moet hebben tot vaccins. Ze vonden het ook belangrijk om een initiatief te nomineren dat ook echt een probleem aanpakt en het niet enkel signaleert.
Zo verwoordde Joris Aerts, leerkracht van het Atlascollege in Genk, het op Radio 2 Limburg:
2021
Het traject
In 2021 nomineerde het Vlaams Vredesinstituut op basis van een interne en een online bevraging bij de geïnteresseerde burger de demonstranten in Wit-Rusland voor de Nobelprijs voor de Vrede. Je leest hier waarom.
In een volgende stap gingen we tijdens een webinar op 19 mei 2021 samen met het onderwijsveld en een expertenpanel (Jan Balliauw – VRT Nws, Wies De Graeve – Amnesty International, Annemarie Gielen – Pax Christi, Maarten Van Alstein – Vlaams Vredesinstituut) op zoek naar de link tussen het conflict in Wit-Rusland enerzijds en de (veranderende) klaspraktijk anderzijds.
Je kan het integrale webinar hieronder hebekijken.
Een selectie van de powerpoint-presentaties vind je hieronder:
Waarom een nominatie voor de Wit-Russische demonstranten?
Met de nominatie – het resultaat van een interne en externe bevraging – wil het Vlaams Vredesinstituut steun uitspreken voor het volgehouden, niet-gewelddadige protest tegen een dictatoriaal regime. Ondanks systematisch geweld en folterpraktijken door Wit-Russische veiligheidstroepen, kon de bevolking van onderuit gemobiliseerd worden tegen de vervalste resultaten van de presidentsverkiezingen.
Nils Duquet, directeur van het Vlaams Vredesinstituut:
“Voor het Vlaams Vredesinstituut staat de Wit-Russische bevolking symbool voor elk volk dat op democratische en vredevolle manier opstaat tegen de dictatuur. 2020 was een donker jaar voor vrede, democratie en mensenrechten. De beweging in Wit-Rusland was daarin één van de weinige lichtpunten.”
De nominatie is één van de startpunten van een hernieuwde focus van het Vlaams Vredesinstituut op de plaats van vrede in het maatschappelijk debat.
Hieronder lees je overigens nog een aantal andere ideeën van leden van het team van het Vlaams Vredesinstituut. Uiteindelijk werd dus na rijp beraad gekozen voor één van de suggesties van het brede publiek, met name voor de demonstranten in Wit-Rusland.
