Het Vlaams Vredesinstituut publiceert elk voorjaar een jaarrapport met cijfers, analyses en duiding bij de ontwikkelingen in de Vlaamse buitenlandse wapenhandel. Editie 2007 werd vandaag voorgesteld in het Vlaams Parlement.
In 2007 werd door de Vlaamse overheid voor meer dan 370 miljoen euro aan vergunningen voor buitenlandse handel in militair materieel uitgereikt. Het gaat om invoer voor 65,9 miljoen euro (280 vergunningen), uitvoer voor 270,3 miljoen euro (182 vergunningen) en doorvoer voor 35,3 miljoen euro (16 vergunningen ). Voor invoer (+130%) en uitvoer (+35%) betekent dit een fikse stijging; voor doorvoer een opvallende daling.
Stijging van vergunde wapenuitvoer en –invoer toegelicht
Uit Vlaanderen werden in 2007 in hoofdzaak (onderdelen van) militaire voertuigen, visualisatieschermen en target acquisition systemen uitgevoerd naar vooral Europese landen, de Verenigde Staten en Azië. De stijging in de wapenexport is grotendeels toe te schrijven aan de gestegen export van militaire voertuigen en onderdelen, waaronder de export ter waarde van 56 miljoen euro, via het Verenigd Koninkrijk, naar Saudi-Arabië. Ook exportvergunningen voor uitvoer naar onder meer Pakistan, Israël en Irak werden goedgekeurd.
Dat de Vlaamse wapeninvoer meer dan verdubbelde in 2007, is onder meer het gevolg van de gestegen invoer van militaire voertuigen en onderdelen vanuit Italië. Tomas Baum, directeur van het Vlaams Vredesinstituut, benadrukt dat er nog een tweede, meer opvallende reden is voor de gestegen invoer: “Opvallend is dat ook de vergunde invoer van kleine en lichte wapens en aanverwant materiaal meer dan verdubbeld is. Vooral voor de invoer van munitie en wapenvizieren werden het voorbije jaar in Vlaanderen voor grote sommen vergunningen aangevraagd.”
Spectaculaire daling van vergunde doorvoer roept vragen op
In tegenstelling tot de in- en uitvoer, is de Vlaamse vergunde doorvoer van wapens in 2007 verder verschrompeld. Hoewel de jaarlijkse waarde van de militaire doorvoer sterk schommelt, stelt het Vredesinstituut de laatste jaren een duidelijke, steil dalende trend vast in het aantal aangevraagde en
uitgereikte doorvoervergunningen. Terwijl in 1999 nog 136 doorvoervergunningen werden uitgereikt, waren dat er in 2007 nog maar 16. Tomas Baum vindt dit een opmerkelijke vaststelling: “Dat volgens de officiële cijfers amper vergunningsaanvragen worden ingediend voor de doorvoer van wapens, roept vragen op: het totale vrachtvervoer in Vlaanderen is de afgelopen jaren zeker niet gedaald, en Vlaamse lucht- en zeehavens worden algemeen aanzien als belangrijke poorten van en naar het Europese hinterland.”
Uitvoer van dual-use producten voor het eerst geanalyseerd
Het jaarrapport van het Vredesinstituut bevat, naast een analyse van de Vlaamse buitenlandse handelin militair materieel, ook de allereerste analyse in Vlaanderen van de export van goederen voor tweeërlei gebruik. Producten voor tweeërlei gebruik, ook wel dual-use producten genoemd, zijn niet
speciaal voor militaire doeleinden ontwikkeld, maar voor burgerlijk gebruik. Ze kunnen eventueel wel een militaire toepassing hebben. Dual-use producten worden ook gecontroleerd, met name om te voorkomen dat nucleaire, chemische of biologische wapens in verkeerde handen terecht komen. Sinds januari 2007 is informatie over de Vlaamse uitvoervergunningen voor goederen voor tweeërlei gebruik
publiek beschikbaar.
Tomas Baum licht de eerste analyses toe: “De vergunde uitvoer van dual-use goederen is minstens even groot als die van militair materieel. In grote lijnen worden voor drie types producten uitvoervergunningen aangevraagd: nucleaire goederen, chemische en aanverwante materialen, en
systemen voor informatiebeveiliging. Dual- use producten worden uitgevoerd naar landen over de hele wereld. Naast de aanzienlijke uitvoer naar Europese landen, valt ook het relatief groot aandeel van Afrikaanse bestemmingslanden op.”
Meer informatie en contact
Jaarrapport Vlaams Vredesinstituut “Vlaamse buitenlandse handel in wapens en goederen voor
tweeërlei gebruik 2007”, Brussel, 13 maart 2008, ISBN 9789078864134