Brussel, 4 december 2025
Uit een analyse van het Vlaams Vredesinstituut blijkt dat de Vlaamse overheid in 2024 elf individuele uitvoervergunningen voor dualusegoederen – producten en technologie met zowel civiele als militaire toepassingen – heeft geweigerd. Daarbij springt in het oog dat Vlaanderen niet enkel ongewenste proliferatie richting Rusland tegengaat, maar ook de export naar China in het vizier houdt.
Strenger toezicht op dualuse-export
In totaal reikte Vlaanderen 221 individuele vergunningen uit voor de definitieve uitvoer van dualusegoederen, goed voor 120 miljoen euro. Daarnaast werden 16 globale vergunningen uitgereikt ter waarde van 420 miljoen euro. De uitvoer betrof voornamelijk chemische stoffen, polymeren, machines, elektronica en technologieën voor telecommunicatie en informatieveiligheid, met Azië en het Midden-Oosten als belangrijkste bestemmingsregio’s.
Meer dan de helft van alle vergunningen hadden hun eindbestemming in de civiele industrie, terwijl onderzoeksinstellingen de tweede grootste categorie vormden. Slechts een beperkt aantal transacties was bestemd voor buitenlandse strijdkrachten of defensie-industrie.
Weigeringen richting Rusland én China
Van de elf geweigerde vergunningen hadden zeven aanvragen betrekking op goederen die dreigden te worden afgewend naar militaire programma’s in Rusland. Tegenwoordig gebeurt dit vaak niet rechtstreeks, maar via derde landen, zoals ook blijkt uit geweigerde bestemmingslanden als de Verenigde Arabische Emiraten of Armenië.
Opvallend: zes vergunningen werden onder de catchallbepaling tegengehouden. Met het catchallinstrument kan de Vlaamse overheid goederen controleren die niet op de officiële dualuselijst staan, maar toch risicovol blijken. In 2024 ging het onder meer om compressoren, speciale polymeren, lijmen en oplosmiddelen, maar ook om grafische kaarten, GNSS-ontvangers en infraroodcamera’s.
Diederik Cops, onderzoeker bij het Vlaams Vredesinstituut: “Ongeveer 10% van alle gecontroleerde goederen – in totaal 13 van de 134 behandelde individuele vergunningen in 2024 – stonden niet vooraf op de dualuselijst, maar werden toch onderzocht of geblokkeerd. Het toont hoe snel technologische innovatie, in combinatie met een turbulente geopolitieke situatie, nieuwe risico’s creëert.”
Naast Rusland bleef ook China in beeld. In 2024 weigerde Vlaanderen de uitvoer van geïntegreerde schakelingen ter waarde van 1,4 miljoen euro naar een Chinese industriële eindgebruiker. Ook hier lag ongerustheid over het risico op afwending richting ongewenste militaire toepassingen aan de basis van de beslissing.
Dat past binnen een bredere evolutie: sinds 2013 was China het belangrijkste bestemmingsland voor Vlaamse dualuse-export, met meer dan 700 miljoen euro aan vergunde uitvoer tussen 2013 en 2023. Maar tegelijk werden in dezelfde periode meer dan 30 exportvergunningen naar China geweigerd. In 2024 lag het volume richting China opnieuw merkbaar lager.
“China blijft economisch een cruciale partner, maar tegelijk is er groeiende bezorgdheid over strategische afhankelijkheden en mogelijke militaire afwending,” zegt Diederik Cops. “Het feit dat Vlaanderen ook hier scherper controleert, past in een internationale trend van grotere technologische voorzichtigheid.”
Ongerustheid
Het Vlaams Vredesinstituut benadrukt dat Vlaanderen een van de weinige Europese (deel-)staten is die systematisch en gedetailleerd rapporteert over uitgereikte en geweigerde dualusevergunningen. Toch is er ook ongerustheid.
Nils Duquet, directeur van het Vlaams Vredesinstituut: “De samenwerking tussen Vlaamse bedrijven, douane, veiligheids- en inlichtingendiensten en de dienst Controle Strategische Goederen blijft een achilleshiel. En ook de verschuiving van maandelijkse naar halfjaarlijkse rapportering van de gecontroleerde dualuse-export vanaf 2025 is een stap achteruit op het vlak van transparantie. Want zeker in moeilijke geopolitieke tijden zijn doorgedreven transparantie en parlementaire controle geen luxe maar een bittere noodzaak.”