Het Vlaams Vredesinstituut stelde vandaag het rapport ‘Vrede in Vlaanderen’ voor in het Vlaams Parlement. Het gaat om een sociologisch onderzoek dat werd uitgevoerd in samenwerking met onderzoeksgroep M²P van de Universiteit Antwerpen. Professor Stefaan Walgrave en zijn team ondervroegen in opdracht van het Vredesinstituut ruim duizend Vlamingen over hun opinies en engagementen inzake vrede en geweld. Het is de eerste keer dat een dergelijke grootschalige enquête naar vrede en geweld is uitgevoerd in Vlaanderen. Deze unieke resultaten komen tegemoet aan de brede behoefte aan duiding en analyse over geweld in de samenleving.
Vlaanderen neemt geen vrede met geweld
Drie kwart (77%) van de Vlamingen meent dat geweld nooit een oplossing kan zijn voor problemen. Bovendien denkt de meerderheid (57%) zelf een bijdrage te kunnen leveren aan een geweldloze samenleving en een vredevolle wereld. In dat kader worden verdraagzaamheid in het dagelijks leven en
de andere met respect behandelen, als basisattitudes beschouwd. Vlamingen staan positief tegenover werken aan de ‘kleine’ vrede in onze samenleving, maar ook tegenover de ‘grote’ vrede op internationaal vlak. Zo vindt drie kwart (75%) dat Europa zich best specialiseert in de diplomatische oplossing van conflicten en erkent de helft de beslissende rol van de VN bij het al dan niet inzetten van militaire middelen.
Het verschil tussen denken en doen
Hoewel de overgrote meerderheid het gebruik van geweld afkeurt, zien nogal wat Vlamingen zichzelf in bepaalde omstandigheden toch geweld gebruiken. Dat is zeker het geval als naasten worden bedreigd (83%), maar geldt ook voor een aanzienlijk deel van de ondervraagden als hun bezittingen worden bedreigd (40%).
Ook wat de positieve invulling betreft (zich inzetten voor vrede), is het duidelijk dat denken en doen twee verschillende dingen zijn. Hoewel vrij veel mensen zich al op een of andere manier zeggen ingezet te hebben voor vrede, leiden uitgesproken meningen vóór vrede niet altijd tot effectief engagement. Uit de studie blijkt dat er nog een groot potentieel aan vredesengagement bestaat in Vlaanderen. Om dat potentieel om te zetten zijn informatie, mobilisatie en empowerment sleutelbegrippen. Mensen moeten geïnformeerd en aangesproken worden over concrete acties en ze moeten de indruk krijgen dat hun eventuele actie zinvol is en een verschil zou kunnen maken. Er is dus nood aan een concreet aanbod (bijvoorbeeld van een vredesorganisatie), gekoppeld aan de mobilisatiekracht van middenveldorganisaties met een breed draagvlak.
Een geweldloze samenleving begint bij de mensen
In het onderzoek worden ook de profielen geschetst van wie er welke mening op na houdt over vrede en geweld. Een van de belangrijkste vaststellingen is dat mensen die veel contact hebben met hun buurt of zich inzetten in het verenigingsleven de meest positieve vredesattitudes hebben. Zij denken niet alleen positiever over vrede, maar ondernemen ook het meest daadwerkelijk actie voor vrede en zetten zich meer in voor een geweldloze samenleving. Dergelijke sociale netwerken worden aan de basis georganiseerd, wat het belang van de brede middenveldorganisaties nogmaals illustreert.
Enkele opvallende resultaten
77 % van de Vlamingen is er van overtuigd dat fysiek geweld nooit een oplossing kan zijn voor problemen. Toch zou 83% geweld gebruiken als zijn/haar naasten worden bedreigd. 40% zou ook geweld gebruiken om zijn/haar bezittingen te verdedigen. Als je mensen vraagt of ze zelf kunnen bijdragen tot een vredevolle wereld, antwoordt 54% dat ze dat kunnen; als je ze manieren aanreikt waarop, dan loopt dat percentage op tot 87%.
87 % van de ondervraagden meent zich te kunnen inzetten voor vrede door iedereen met respect te behandelen. 44 % heeft al deelgenomen aan een actie tegen zinloos geweld, of zou er in de toekomst aan deel nemen. 34 % ziet in ethisch consumeren een manier om vrede te bevorderen.
45 % is er van overtuigd dat er door de politieke geschiedenis van Vlaanderen een Vlaamse vredeswil bestaat. 84 % vindt dat de overheid de taak heeft er voor te zorgen dat de huidige en toekomstige generaties geïnformeerd blijven over de waanzin en horror van oorlog.
57 % meent dat de wereld sinds 9/11 een stuk onveiliger is geworden en terrorisme is voor 38 % het belangrijkste internationaal probleem, maar toch acht de grote meerderheid de kans op een aanslag in ons land klein.