In de verschillende Europese lidstaten blijkt slechts een beperkte harmonisering te bestaan in wetgeving en beleid inzake wapenexportcontrole. Vlaanderen moet daarom ook zelf inhoudelijke keuzes maken en kan eigen accenten leggen in zijn wapenexportbeleid. Dat is de conclusie van een studie van het Vlaams Vredesinstituut naar wapenexportcontrole in Europa.
Het Vlaams Vredesinstituut maakt vandaag een nieuw onderzoeksrapport publiek over Vlaamse wapenexportcontrole in Europa. Het complexe vraagstuk van Europese harmonisering. Het onderzoek is gevoerd in opdracht van de Commissie Buitenlands beleid, Europese aangelegenheden, Internationale samenwerking, Toerisme en Onroerend erfgoed van het Vlaams Parlement. Voor het eerst is met deze studie een grondige en systematische analyse gebeurd van de nationale wetgeving en het nationale beleid voor wapenhandel in acht Europese lidstaten.
Nationaal beleid in een Europees kader
Reeds 25 jaar maken de Europese lidstaten afspraken om hun wapenexportcontrolebeleid meer op elkaar af te stemmen. De onderzoekers van het Vlaams Vredesinstituut komen echter tot de conclusie dat regelgeving en het beleid inzake buitenlandse wapenhandel verre van geharmoniseerd zijn in de bestudeerde EU-lidstaten, ondanks dit overkoepelende Europees kader. De nationale context – meer bepaald de uitgangspunten van het eigen buitenlands beleid – beïnvloedt het wapenexportbeleid nog steeds sterk.
Wil de Europese Unie ertoe komen dat alle spelers het spel volgens dezelfde regels spelen en aan dezelfde restricties onderworpen zijn, dan is een Europese harmonisering van het buitenlands beleid nodig. Pas als er genoeg vertrouwen is dat alle andere Europese lidstaten dossiers op dezelfde manier beoordelen, zullen lidstaten geneigd zijn bestaande nationale restricties, zoals wederuitvoerbeperkingen, aanzienlijk af te bouwen.
Wat kan Vlaanderen doen?
De conclusie van dit onderzoek is dan ook dat Vlaanderen zelf inhoudelijke keuzes kan maken en eigen accenten kan leggen in zijn wapenexportbeleid. Het breder buitenlands beleid is daarbij de basis voor een consistent wapenexportcontrolebeleid. Vlaanderen kan zijn wapenhandelbeleid bepalen door duidelijk de uitgangspunten en doelstellingen voor zijn buitenlands beleid te kiezen. Het volstaat niet om hierbij louter naar een geharmoniseerd Europees beleid te verwijzen.
Het Vlaams Vredesinstituut beveelt daarom onder andere aan om de huidige toetsingscriteria nog meer te verfijnen, meer aandacht te hebben voor potentieel misbruik van producten, en meer en doelgerichter toezicht te houden op de uit Vlaanderen overgebrachte of uitgevoerde goederen. Verder pleit het ervoor om meer gebruik te maken van bestaande Vlaamse expertise en beter samen te werken met de betrokken federale actoren.
Download het rapport (Vlaamse wapenexportcontrole in Europa. Het complexe vraagstuk van Europese harmonisering)
Download het advies (Advies over bestaande goede praktijken inzake de regelgeving en het vergunningsbeleid voor handel in militair materieel vanuit EU-lidstaten)
Contact
Diederik Cops – onderzoeker Vlaams Vredesinstituut
tel. 02 552 45 94