In 2016 weigerden de Europese lidstaten meer wapenexportlicenties naar Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten dan ooit tevoren. Dat becijferde het Vlaams Vredesinstituut op basis van het recent verschenen officiële jaarverslag over wapenexport van de EU.
In 2016 weigerden de Europese lidstaten 18 vergunningen voor wapenexport naar Saoedi-Arabië en 17 vergunningen voor wapenexport naar de Verenigde Arabische Emiraten (VAE). Dit is beduidend meer dan in voorgaande jaren. Bovendien lijkt het erop dat defensiebedrijven in een aantal landen informeel al het signaal te krijgen dat een vergunningsaanvraag weinig kans maakt, waardoor ze geen formele procedure opstarten.
De betrokkenheid van Saoedi-Arabië en de VAE in de conflicten in Jemen en Syrië vormt de belangrijkste reden voor de weigeringen. “Daarbij roepen overheden vooral het risico in dat de wapens gebruikt zullen worden voor schendingen van het internationaal humanitair recht en mensenrechten. Ook het risico dat de wapens uiteindelijk ergens anders terecht zullen komen, speelt mee in de vele weigeringen,” verduidelijkt Diederik Cops, onderzoeker bij het Vlaams Vredesinstituut.
België: risico op shopping
Er bestaan binnen de EU verschillende visies over de wenselijkheid van wapenexport naar Saoedi-Arabië en de VAE. Ook binnen België zijn de meningen sterk verdeeld.
De Vlaamse regering weigert, met brede steun in het Vlaams Parlement, wapenexport naar landen die betrokken zijn in het conflict in Jemen. Dat leidde tot 4 geweigerde vergunningen voor Saoedi-Arabië en de VAE in 2016. De Waalse Regering laat wapenexport naar beide landen echter wel toe. In 2016 reikte het Waals Gewest voor 33 miljoen euro wapenexportlicenties voor Saudi-Arabië uit, en voor 48,6 miljoen euro voor de VAE. Het ging vooral om vuurwapens, munitie en gepantserde voertuigen. Het weigerde geen enkele wapenexportlicentie voor deze landen.
De grote verschillen in het wapenexportbeleid van de gewesten is volgens het Vlaams Vredesinstituut een belangrijk aandachtspunt voor België. “Het risico bestaat dat producenten sommige gevoelige vergunningen laten aanvragen door een zusterbedrijf in een ander gewest. Het is van groot belang dat de gewesten op intensieve wijze relevante informatie met elkaar uitwisselen,” aldus nog Diederik Cops.
Download het COARM rapport (Negentiende jaarverslag overeenkomstig artikel 8, lid 2, van Gemeenschappelijk Standpunt 2008/944/GBVB van de Raad tot vaststelling van gemeenschappelijke voorschriften voor de controle op de uitvoer van militaire goederen en technologie)
Meer info en contact