Cumulatief extremisme: de rol van beeldvorming
Publicatiedatum: 23/06/2022
Cumulatief extremisme is het proces waarbij verschillende vormen van extremisme op elkaar reageren en elkaar versterken, wat zich vaak vertaalt in een dynamiek van al dan niet gewelddadige reacties en tegenreacties. Dergelijke dynamieken doen zich ook voor in België, bijvoorbeeld tussen links- en rechts-extremisten, rechts extremistische en islamistische bewegingen, en nationalistische facties van sommige diasporagroepen.
In haar analyse, die u hier integraal kan downloaden, gaat onderzoeker Annelies Pauwels dieper in op het fenomeen van het cumulatief extremisme én op de mogelijke gevolgen voor beleidsmakers.
• Cumulatief extremisme kan als katalysator voor bestaande dreigingen van gewelddadige radicalisering werken; het kan tot verhoogde radicalisering van individuen leiden, spiralen van geweld, en bredere trends van sociale polarisatie.
• Verregaande visies over de in-groep (het eigen slachtofferschap) en de out-groep (de ‘dreigende ander’) kunnen processen van cumulatief extremisme in stand houden en doen escaleren. Overheden kunnen deze vijandbeelden en framing op een negatieve of positieve manier beïnvloeden. Indien zij het risico op cumulatief extremisme willen beperken, is het belangrijk dat zij inzetten op een scherpgestelde beeldvorming over extremisme die nauw aansluit bij de realiteit.
• De steeds grotere diversiteit en ambiguïteit in uitingsvormen van extremisme kan leiden tot onder- en overrapportering. Daarnaast leiden moeilijkheden wat betreft het herkennen van signalen van radicalisering door eerstelijnswerkers, onder meer als gevolg van handelingsdrang en -verlegenheid, tot een gebrekkige beeldvorming over extremisme in België.
• Dit soort onduidelijkheden in de beeldvorming kunnen toxische narratieven over de in- en out-groep voeden, spanningen tussen tegengestelde bewegingen doen oplopen, en de perceptie voeden dat het beleid en de praktijk dubbele standaarden hanteert. Deze nota geeft in enkele concrete pistes mee hoe beleidsmakers en -uitvoerders kunnen inzetten op een betere beeldvorming.
Download PDF