Het Vlaams Vredesinstituut is een onafhankelijk
instituut voor vredesonderzoek bij het Vlaams Parlement.

Wereldvoedselprogramma WFP wint Nobelprijs voor de Vrede

Beeld: Narve Skarpmoen – National Library of Norway

Met een krachtig pleidooi voor internationale solidariteit en multilaterale samenwerking reikte het Noorse Nobelcomité de Nobelprijs voor de Vrede voor 2020 uit aan het Wereldvoedselprogramma (WFP) voor zijn inspanningen om honger te bestrijden, voor zijn bijdrage aan het verbeteren van de omstandigheden voor vrede in door conflicten getroffen gebieden en voor zijn optreden als drijvende kracht in inspanningen om het gebruik van honger als oorlogs- en conflictwapen te voorkomen.

Nils Duquet, directeur van het Vlaams Vredesinstituut:

“Met deze prijs wijst het Nobelprijscomité er op dat honger vandaag niet alleen oorzaak kan zijn van gewapende conflicten, maar ook als “wapen” gebruikt kan worden door strijdende partijen. Het World Food Programme krijgt vooral aandacht door haar acties in crisissituaties maar ook hun structurele werk rond de preventie van honger verdient aandacht. Een welverdiende prijs dus waarmee het comité tegelijkertijd honger prominent op de agenda van de wereldleiders zet én multilaterale samenwerking promoot.”

Het Wereldvoedselprogramma is ’s werelds grootste humanitaire organisatie die honger aanpakt en voedselzekerheid bevordert. In 2019 bood het WFP hulp aan bijna 100 miljoen mensen in 88 landen die het slachtoffer zijn van acute voedselonzekerheid en honger. In 2015 werd het uitbannen van honger aangenomen als een van de duurzameontwikkelingsdoelstellingen van de VN. Het WFP is het belangrijkste instrument van de VN om dit doel te bereiken.

De afgelopen jaren is de situatie echter niet verbeterd. In 2019 leden 135 miljoen mensen aan acute honger, het hoogste aantal in jaren. Het grootste deel van de stijging werd veroorzaakt door oorlog en gewapende conflicten maar ook de Covid-19-pandemie droeg bij aan een sterke stijging van het aantal slachtoffers van honger in de wereld. In landen als Jemen, de Democratische Republiek Congo, Nigeria, Zuid-Soedan en Burkina Faso leidde de combinatie van gewelddadig conflict en Covid-19 tot een dramatische stijging van het aantal mensen dat op de rand van de hongerdood leeft.  In deze moeilijke periode intensiveerde het WFP zijn inspanningen onder het motto: “Tot de dag dat we een medisch vaccin hebben, is voedsel het beste vaccin tegen chaos.”

Intussen dreigt de wereld een hongercrisis van onvoorstelbare omvang te doormaken als het Wereldvoedselprogramma en andere voedselhulporganisaties niet de gevraagde financiële steun krijgen.

Het verband tussen honger en gewapend conflict is overigens een vicieuze cirkel: oorlog en conflict kunnen voedselonzekerheid en honger veroorzaken, net zoals honger en voedselonzekerheid sluimerende conflicten kunnen doen oplaaien en tot geweld kunnen leiden.

Het Noorse Nobelcomité wil benadrukken dat het verlenen van hulp om de voedselzekerheid te vergroten niet alleen honger voorkomt, maar ook kan bijdragen aan het verbeteren van de vooruitzichten op stabiliteit en vrede. Het Wereldvoedselprogramma heeft het voortouw genomen bij het combineren van humanitair werk met vredesinspanningen via baanbrekende projecten in Zuid-Amerika, Afrika en Azië.

Het Wereldvoedselprogramma nam ook actief deel aan het diplomatieke proces dat in mei 2018 culmineerde in de unanieme goedkeuring door de VN-Veiligheidsraad van Resolutie 2417.  Daarin werd voor het eerst expliciet het verband tussen conflict en honger aangepakt. De Veiligheidsraad onderstreepte ook de verplichting van de VN-lidstaten om ervoor te zorgen dat voedselhulp de behoeftigen bereikt, en veroordeelde het gebruik van uithongering als oorlogsmethode.

Met de prijs van dit jaar wil het Noorse Nobelcomité de ogen van de wereld richten op de miljoenen mensen die lijden of worden bedreigd door honger. Het Wereldvoedselprogramma speelt een sleutelrol in de multilaterale samenwerking om van voedselzekerheid een instrument van vrede te maken, en heeft een sterke bijdrage geleverd aan het mobiliseren van VN-lidstaten om het gebruik van honger als oorlogs- en conflictwapen te bestrijden.