Voor Parlementsleden

Het politieke debat informeren is een prioriteit voor het Vlaams Vredesinstituut. Over onze thema’s is – naast ons eigen onderzoek – heel wat wetenschappelijk werk beschikbaar maar dat onderzoek is soms uitgesproken technisch, ingewikkeld of (al te) omvangrijk. Daarom staan de onderzoekers van het Vlaams Vredesinstituut klaar om de vragen van parlementsleden te beantwoorden of parlementsleden en hun medewerkers wegwijs te maken in de grote lijnen van dossiers, gelinkt aan onze thema’s.

Hoe informatie verkrijgen?
Info inwinnen bij het Vredesinstituut kan informeel, door contact te zoeken met de directeur van het Vredesinstituut of door, samen met andere fractieleden, een thematische opleiding te vragen rond een bepaald dossier. Parlementsleden kunnen daarnaast ook formeel een aanvraag indienen voor een voldragen, wetenschappelijk onderzoek over een bepaald onderwerp. Een dergelijke aanvraag gebeurt via de Voorzitter van het Vlaams Parlement of een beslissing van de commissie die zich met het desbetreffende dossier bezig houdt.

Enkele beleidsvragen per commissie
Onderstaande beleidsvragen kunnen u een idee geven over de expertise waar het Vlaams Vredesinstituut u mee kan helpen. Het Vlaams Vredesinstituut koppelt aan elk onderzoek overigens een belangrijk beleidsluik. Daarvoor beschikken we over heel wat antennes in beleid en praktijk.

Klik per commissie op een thema dat jou interesseert om de voorbeeldvragen te bekijken.

Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking en Toerisme
In onstabiele geopolitieke tijden is het des te belangrijker waar wapens terechtkomen. Sinds de regionalisering van de wapenexportcontrole in 2003 is dit een voortdurende zorg voor Vlaamse parlementsleden. Het Vlaams Vredesinstituut geeft daarom advies aan het Vlaams Parlement over het jaarverslag van de Vlaamse Regering betreffende defensiegerelateerde producten.

Wapenexport, defensiegerelateerde industrie & gepaste zorgvuldigheid (due dilligence)

Welke cijfers zijn beschikbaar en wat betekenen ze in de praktijk?
Controleert Vlaanderen wel efficiënt op de uit- en doorvoer van wapens, bijvoorbeeld naar Israël?
Wat kan er beter in de samenwerking met het federaal niveau en in Europa?
Wat betekent de internationale trend om massaal te investeren in defensie voor Vlaanderen en haar exportbeleid, onderzoeksinstellingen en bedrijven?
Moet het Wapenhandeldecreet aangepast worden aan een nieuwe geopolitieke realiteit?

Goederen of technologieën die zowel voor civiel als militair gebruik kunnen worden ingezet (Dualuse)

Wanneer worden civiele producten of kennis strategisch? En welke controle is dan nodig?
Doet Vlaanderen wel genoeg in de strijd tegen chemische en biologische massavernietigingswapens en voor een kernwapenvrije wereld?
Onderzoek en innovatie zijn cruciaal maar hoe houden we tegelijkertijd nieuwe technologieën uit de verkeerde handen?

Vredesgericht Buitenlands Beleid

Hoe kan Vlaanderen bevoegdheden zoals onderwijs, onderzoek en ontwikkeling, handel, economie, cultuur en media inzetten voor vrede en om conflictpreventie? Wat kan dit betekenen met betrekking tot de oorlogen in Oekraïne of Gaza of andere conflictgevoelige gebieden?
Hoe kan Vlaanderen meer wegen binnen internationale organisaties?
Is een waardengericht buitenlands beleid (vrede, mensenrechten, internationaal recht,…) verzoenbaar met strategische en economische belangen?

Commissie voor Justitie & Commissie voor Binnenlands Bestuur, Gelijke Kansen en Inburgering
Geweld, al dan niet gewapend, is maatschappelijk bijzonder ontwrichtend. Geweldpreventie krijgt dus heel wat aandacht in de manier waarop het Vlaams Vredesinstituut kwesties van openbare orde, veiligheid en justitie wetenschappelijk benadert.

Radicalisering en polarisering

Wanneer wordt polarisering problematisch?
Hoe ga je om met radicalisering wanneer het geweld in wijken, buurten, steden en gemeenten met
zich meebrengt?
Zijn onze lokale besturen en hun antennes, de Lokale Integrale Veiligheidscellen (LIVC-R’s), voldoende klaar voor nieuwe vormen van gewelddadige radicalisering? Hoe hun online voelsprieten versterken?
Hoe maken we in Vlaanderen de brug tussen opvolging van geradicaliseerde personen, binnen en buiten de gevangenis?

Wapens en de strijd tegen geweld

Verhoogt de grote beschikbaarheid van wapens het gevaar op schietpartijen en huiselijk geweld in Vlaamse steden?

Commissie voor Onderwijs
In heel wat onderzoek en advies van het Vlaams Vredesinstituut staat onderwijs centraal of is het een belangrijke plek waar maatschappelijke vraagstukken vroeg of laat de kop opsteken of waar aan oplossingen gewerkt wordt.

Polarisatie

Hoe kunnen we leerkrachten en leerlingen ondersteunen bij het omgaan met polariserende en controversiële onderwerpen, in de klas en online?

Conflictpreventie en vrede

Welke ruimte bieden de nieuwe eindtermen voor conflicthantering, geweldpreventie en werken aan vrede?
Hoe kunnen we op school en in musea leren uit een gewelddadig verleden?

Geweld

Hoe omgaan met groeps- en jongerengeweld in en rond de school?

Universiteiten, hogescholen en onderzoeksinstellingen

Hoe organiseren kennisinstellingen zich het best op het vlak van kennisveiligheid en respect voor de mensenrechten?

Commissie voor de bestrijding van gewelddadige radicalisering
Radicale ideeën hebben een plaats in een democratische samenleving. Het wordt echter bijzonder problematisch wanneer radicaliseringsprocessen leiden tot gewelddadige vormen van extremisme. Met ons onderzoek rond radicalisering en polarisering zorgen we voor wetenschappelijke houvast voor politici bij een breed palet aan beleidsvraagstukken.

Preventie

Waar liggen de grenzen tussen democratische en toxische polarisering en /of radicalisering?
Hoe wordt het nieuwe decreet rond radicalisering omgezet naar concrete acties voor het lokale niveau?
En welke rol spelen preventie, jeugd, onderwijs en gevangenissen erin?

Lokaal Beleid

Zijn onze lokale besturen alert voor gewelddadige radicalisering en zijn hun antennes, de Lokale Integrale Veiligheidscellen (LIVC-R’s), wel aangepast aan nieuwe realiteiten op het terrein?
Wat is de impact op het lokale niveau van ontwrichtende geopolitieke gebeurtenissen, zoals bijvoorbeeld de oorlog in Gaza?

Wapens

Hoe verhoogt de grote beschikbaarheid van wapens op de illegale markt het gevaar op terroristische aanslagen?

Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
De huidige geopolitieke instabiliteit én een steeds grotere verstrengeling van de civiele en militaire sector brengt deze legislatuur ongetwijfeld belangrijke politieke vragen op het snijpunt van economie, innovatie en export met zich mee

Onderzoek en ontwikkeling

Wat met Vlaamse subsidies voor militair onderzoek en ontwikkeling?
Wanneer worden civiele producten of kennis strategisch? En welke controle is dan nodig?
Zijn onze studenten, docenten en onderzoekers voldoende opgeleid om hun strategisch onderzoek uit de verkeerde handen te houden?

Wapenexport en dualuse

Zijn de (kleine en middelgrote) Vlaamse bedrijven en onderzoeksinstellingen zich bewust van de grote uitdagingen die hen te wachten staan wanneer ze meesurfen op de investeringsgolf in defensie?
Is de Vlaamse dienst Controle Strategische Goederen voldoende robuust om
bedrijven en onderzoeksinstellingen te ondersteunen en op te volgen?
En welke rol en verantwoordelijkheid kunnen bedrijven en onderzoeksinstellingen zelf opnemen?

Vredesgericht Buitenlands Beleid

Welke beleidsbeslissingen zijn nodig om bekommernissen rond vrede, mensenrechten en conflictpreventie te verzoenen met strategische, en economische belangen?
Hoe kan Vlaanderen via bevoegdheden zoals innovatie, onderzoek en ontwikkeling, handel en economie impact hebben in conflictgevoelige gebieden?
En welke hefbomen heeft het hiervoor binnen multilaterale internationale organisaties?

Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media Commissie voor Wonen en Onroerend Erfgoed
De link tussen het werk van het Vlaams Vredesinstituut en cultuur of jeugdbeleid is evident. Bij bevoegdheden zoals sport en media zijn het kleine maar soms cruciale deelaspecten van het beleid die aan ons werk raken.

Jongeren en geweld

Worden jongeren steeds vaker slachtoffer en dader van groepsgeweld?
Is de brede beschikbaarheid van (steek-) wapens een probleem?
Hoe jongeren weghouden van gewelddadige drugsbendes?
Zijn jongeren en jeugdwerkers voldoende gewapend tegen online broeihaarden van geweld en schadelijke polarisering?

Cultuur, erfgoed en Vlaanderen als vredesregio

Hoe kunnen we constructief praten over gevoelig erfgoed?
Welke rol kunnen musea spelen als we willen leren uit een gewelddadig verleden?
Hoe kan de erkenning van het oorlogserfgoed in Vlaanderen de internationale impact van Vlaanderen als vredesregio vergroten?

Media en sociale media

Hoe manifesteert polarisering zich online en hoe gaan we ermee om?

Schietsport

Hoe beperken we mogelijke veiligheidsrisico’s verbonden aan de schietsport?